Titre
Domheidsmacht. Toneelspel in vijf bedrijven (uit het bezit van Fernand Lodewick, met diens ex libris op binnenzijde voorplat)
Auteur
Emants, Marcellus
Langue
néerlandais
Éditeur
Van Holkema & Warendorf, Amsterdam
Prix
€ 75,00(Excl. toute livraison)
Détails
1907, eerste druk, 134 blz., gebonden in een roodhalflinnen privéband met goudopdruk en lichtbruin handgemarmerde platten
Plus d'informations
Fraaie gave decoratieve band. Laatste bladen (131–134) roestvlekkig (geen tekstverlies), overige bladzijden schoon, gaaf en egaal, miniem verkleurd. Een stevig gebonden aantrekkelijk exemplaar.
༺༺༻ ʚɞ ༺༺༻
Tekstfragment (Uit het voorwoord blz. 4 e.v.):
Op Domheidsmacht zijn aanmerkingen gemaakt en onder deze aanmerkingen waren er, waarvan ik de gegrondheid niet zal ontkennen. Maar er waren er ook heel wat, waaraan ik alle waarde ontzeg. Ik denk er niet aan die alle te bespreken, of ook maar op te sommen. Slechts op één soort wil ik even de aandacht vestigen.
Domheidsmacht behoort tot de stukken, die de toeschouwers onder de indruk moeten brengen van een brok werkelik leven voor hun ogen te zien gebeuren. Wie een dergelik stuk beoordelen wil, dient.... eisen van techniek voor het ogenblik daar gelaten.... zijn maatstaf te ontlenen aan de werkelikheid. Nu is echter menige toneelrecensent, door het aanhoudend zien en bespreken van toneelstukken, er allengs toe gekomen niet langer uit de werkelikheid zijn maatstaf te nemen voor het kunstwerk; maar omgekeerd uit het kunstwerk zijn maatstaf voor de werkelikheid.
Bijvoorbeeld:
Een man wordt in een stuk voorgesteld als verstandig. Op een gegeven ogenblik handelt deze man echter unverstandig. Mis, roept de recensent uit. De man moet verstandig zijn; ergo kan hij geen onverstandige daad doen.
Het voorbeeld is grof; maar dient dan ook alleen ter verduideliking van mijn stelling. Er blijkt uit, dat een recensent zich allengs een toneellogika vormt, de werkelikheid uit het oog verliest en dan van een weergegeven werkelikheid verklaart: onjuist, want ze voldoet niet aan mijn logika.
Op Domheidsmacht toegepast voerde deze wijze van oordelen tot de volgende uitkomsten.
Ter Voorst ligt ziek te bed. Hij ontvangt tienduizend gulden en moet die som onmiddellik verzenden aan een advokaat.Ga naar voetnoot2)Natuurlik verzoekt hij zijn vrouw hem bij die zaak behulpzaam te willen zijn. Mevrouw ter Voorst verduistert echter dat geld ten bate van haar zoon.
Ondenkbaar, zegt de recensent. Die vrouw heeft al eens een som van twee honderd gulden verduisterd; ergo: zal ter Voorst, die knappe man, zo dom niet wezen haar nu tienduizend gulden toe te vertrouwen.
Toneel-logika, antwoord ik en niets anders. Knappe mannen, die nooit een flater begaan, moeten nog geboren worden. Omdat Mevrouw ter Voorst één keer twee honderd gulden, die haar persoonlik eigendom waren, niet aanstonds aan haar man heeft verantwoord, hopende dit later te kunnen doen, hoeft ter Voorst nog niet te denken, dat zij in staat zal zijn een vijftigmaal-grotere som, die haar niet toebehoort en die haar man klaarblijkelik in zaken schuldig was, niet aan het opgegeven adres te bezorgen. Bovendien had ter Voorst op dit gewichtige ogenblik niemand anders bij zich dan zijn vrouw. Achteraf blijkt de zaak een flater te zijn geweest; maar dergelike flaters zijn in het werkelike leven aan de orde van de dag.
Diezelfde recensent vindt mevrouw ter Voorst zó dom, dat hij van haar schrijft ‘het moet verwondering wekken, dat men haar zo voortdurend voor vol blijft aanzien.’ a, indien de mensen in het werkelike leven, gelijk deze beoordelaar, in de stalles van een schouwburg zaten en daar, voorgelicht door de auteur van het stuk, mevrouw ter Voorst in het oog hielden, dan zou het zeker heel vreemd zijn, dat zij
mevrouw ter Voorst's domheid niet gewaar werden en daarmee te rade gingen.
Maar de mensen in het werkelike leven en dus ook de mensen van achter het voetlicht staan ten opzichte van mevrouw ter Voorst in een gans andere verhouding. Er zullen er zijn, die haar niet doorgronden.... zij is lang niet suf en praat rad..; er zullen er zijn, die haar uit beleefdheid dienen te bejegenen, alsof zij in het geheel niet dom was en er zullen er ook zijn, die, ofschoon in haar nabijheid levend, toch niet op al de verrassende invallen van haar domheid verdacht kunnen wezen en die, indien zij dat wèl waren, buiten staat zouden zijn die domheden van de immers-niet-als-krankzinnig-opsluitbare vrouw altijd te verhoeden.
De aanmerking, dat ter Voorst tijdig krassere maatregelen tegen zijn verwend zoontje had moeten nemen, spruit eveneens weer voort uit het verblind-zijn voor de werkelikheid en het uitsluitend te rade gaan met de toneellogika.
Wat kon ter Voorst doen?
Aanvankelik: zijn zoon zoveel mogelik verre houden van de invloed van zijn moeder.
Dat heeft hij gedaan.
Vervolgens: die zoon.... nu geen kind meer.... ernstig toespreken en door het niet-al-te-gemakkelik verstrekken van geld trachten te noodzaken een andere weg in te slaan.
Dit doet hij.
Als nu dit alles niet baat, rest hem alleen die zoon het land uit te sturen, tot werken zoveel mogelik te dwingen en voor goed van zijn moeder te verwijderen.
Het spreekt van zelf, dat een vader pas ten einde raad tot deze uiterste maatregel over gaat; maar toch besluit ter Voorst in het stuk tot de onvermijdelikheid van deze daad.
Voor sommige mensen is mevrouw ter Voorst toch niet dom genoeg. Eén domheid van deze vrouw wordt altans lang niet algemeen doorzien. Mevrouw ter Voorst verdenkt een paar bezoekers van haar jour van heen te gaan, omdat Dora is binnen gekomen. Zij heeft wel op alle jours kunnen opmerken, dat er een voortdurend komen en gaan van bezoekers plaats vindt; maar toch is zij dom en wantrouwend genoeg om eensklaps aan het vertrek van deze twee bezoekers een biezondere betekenis toe te kennen, ofschoon die bezoekers uitdrukkelik verklaren nog naar andere jours diezelfde dag te moeten gaan.
Welnu, het is mij gebleken, dat ook menig lid van het publiek.... even dom als mevrouw ter Voorst.... haar opvatting heeft gedeeld. ...."
Provenance:
Uit het bezit van Fernand Lodewick. Op de binnenkant van het voorplat een gedrukt ex libris.
Fernand Lodewick (1909–1995) was een Nederlandse neerlandicus, literatuurdocent en auteur van invloedrijke schoolboeken zoals Literaire kunst en Literatuur: geschiedenis & bloemlezing. Hij was verbonden aan de Katholieke Leergangen te Roermond en bezat een bibliotheek van ca. 90 meter. Zijn woning in Cadier en Keer noemde hij ‘Huize Malmberg’. Zijn ex libris werd in 1954 ontworpen door Jef Scheffers.
Bronnen: Wikipedia, DBNL, LastDodo
༺༺༻ ʚɞ ༺༺༻
Trefwoorden: Nederlandse literatuur, naturalisme, toneel, burgerlijk milieu, Marcellus Emants, macht, sociale kritiek, determinisme, Voorrede, recensiekritiek, domheid, logica, Fernand Lodewick, ex libris
Images
Beste Boekenliefhebber
Fijn dat u een kijkje neemt in ons boekwinkeltje Lilith in Den Bosch.
Wij reageren altijd zo snel mogelijk op bestellingen. Heeft u binnen drie dagen geen reactie van ons ontvangen dan is onze nota mogelijk in uw spam-box (ongewenste email) geland.
We streven naar zo goed mogelijke beschrijvingen van de boeken. Kleine onvolkomenheden als potloodmarkeringen of namen en stempels van vorige eigenaren worden niet altijd vermeld. Wilt u zekerheid over de kwaliteit van een boek, dan kunt u ons daarover mailen. Op verzoek sturen we extra foto's.
Voor boeken die als brievenbuspakket binnen Nederland kunnen worden verstuurd bedragen de verzendkosten 3,95 euro (PostNL) Verzenden van boeken binnen Nederland per pakketpost kost 6,50 bij DHL. Ophalen van boeken is mogelijk na afspraak.
Een greep uit de mogelijke verzendtarieven:
Nederland
Postnl brievenbuspakket €3,95 (tot max. 28 mm dikte
Postnl pakket €8
DHL pakket €6,50
DHL afhaalpunt €4,25
België DPD pakket €8,40
Mondial Relay afhaalpunt 6,25
Postnl €8,95
Duitsland
DPD €9,50
Betalen vanuit het buitenland werkt zo:
Voor een betaling aan Antiquariaat Lilith met het IBAN NL27 INGB 0006 6508 24, volg je deze stappen:
Via Online Bankieren:
1. Log in op je online bankomgeving.
2. Kies voor een SEPA-overschrijving (normaal gesproken de standaardoptie voor Europese overschrijvingen).
3. Vul de volgende gegevens in:
1. IBAN: NL27 INGB 0006 6508 24
2. Naam van de ontvanger: Antiquariaat Lilith
3. BIC (optioneel): ING Bank heeft als BIC-code INGBNL2A, (maar dit is meestal niet vereist voor een SEPA-overschrijving.)
4. Vul het bedrag in.
5. Omschrijving/referentie: in dit geval: 4/10/24 1
6. Valuta: Dit zal automatisch in euro zijn.
7. Datum van uitvoering: Kies of je de betaling onmiddellijk of op een latere datum wilt uitvoeren.
8. Controleer alle gegevens en bevestig de betaling.
- Tous les livres sont en état complet et normal, sauf indication contraire. De petites imperfections comme une page collée ou un nom sur la feuille ne sont pas toujours mentionnés
- Vous gérez directement cette commande avec Lilith
- Après votre commande vous et Lilith recevrez une confirmation par e-mail. Dans l'e-mail que vous pouvez trouver, vous pouvez trouver le nom et l'adresse de Lilith
- L'acheteur paie les frais de livraison, sauf accord contraire
- Lilith peut demander un prépaiement
- Boekwinkeltjes.nl essaie de rapprocher les acheteurs et les vendeurs. Boekwinkeltjes.nl n'est jamais impliqué dans un accord entre l'acheteur et le vendeur. Si vous avez un différend avec un ou plusieurs utilisateurs, vous devez le réparer vous-même. Vous indemnisez Boekwinkeltjes.nl de toute réclamation.